Na osnovu člana 103. Zakona o osnovnom odgoju i obrazovanju (Sl. novine Kantona Sarajevo broj: 23/17, 33/17, 30/19, 34/20 i 33/21) i člana 41. Pravilnika o organizaciji i realizaciji izleta, studijskih posjeta, ekskurzija, kampovanja/logorovanja, društveno/korisnog rada, škole u prirodi i drugih oblika odgojno-obrazovnog rada u osnovnoj i srednjoj školi (Sl. novine Kantona Sarajevo broj: 15/22), Nastavničko vijeće na sjednici održanoj 21.02.2023. godine utvrđuje
IZVEDBENI PLAN I PROGRAM ZA REALIZACIJU
EKSKURZIJE
CILJEVI
Odgojni ciljevi se odnose na stjecanje vrlina i pozitivnih navika, na razvijanje moralnih shvatanja i usvajanje kulturnog ponašanja, a prvenstveno utiču na voljnu aktivnost učenika, snaže je vrlinama i usmjeravaju prema društveno korisnim djelatnostima i plemenitom postupanju.
Obrazovni ciljevi se ostvaruju usvajanjem svih onih sadržaja oblika odgojno-obrazovnog rada koji zahtijevaju izučavanje, razumijevanje i pamćenje, a odnose se na stjecanje znanja pomoću raznih metoda i podsticaja slobodnih aktivnosti učenika.
Odgojni i obrazovni ciljevi se uzajamno uslovljavaju i zajednički ostvaruju. Odgoj ima snažnu obrazovnu funkciju, a obrazovanje značajnu odgojnu ulogu.
Funkcionalni, odnosno praktični ciljevi obuhvataju stjecanje umijeća, sposobnosti, radnih navika i iskustva koja se mogu primijeniti u neposrednoj životnoj praksi i ogledaju se kroz posebne zadatke da kod učenika razviju moć zapažanja i uspoređivanja, zaključivanja i dokazivanja, apstrakcije i konkretizacije, analize i sinteze s namjerom da se kod učenika probudi smisao za uviđanje bitnih detalja i odnosa, uzročno-posljedičnih veza i funkcija, da se pojača radoznalost, istraživački duh, mašta i kritičnost, razvijanje voljne i stvaralačke aktivnosti učenika.
Funkcionalni ciljevi su bitan uslov za postizanje obrazovnih i odgojnih ciljeva.
Zadaci predstavljaju konkretizaciju ciljeva koji se ostvaruju realizacijom sadržaja ekskurzije, a dijele se na opće i specifične odnosno pojedinačne zadatke.
Opći zadaci su:
- a) Materijalni (stjecanje znanja, vještina i navika)
- b) Odgojni (svestran odgoj)
- c) Formalni (fizički i psihički razvoj)
Specifični, odnosno pojedinačni zadaci su:
- a) Proučavanje objekata i fenomena u prirodi
- b) Razvijanje interesovanja za prirodu i izgrađivanje ekoloških navika
- c) Upoznavanje načina života i rada stanovnika pojedinih krajeva
- d) Razvijanje pozitivnog odnosa prema:
- nacionalnim vrijednostima
- kulturnim i estetskim vrijednostima
- sportskim potrebama i navikama
- pozitivnim socijalnim odnosima
- shvatanju značenja zdravlja i zdravog stila života
- podsticanje i ispoljavanje pozitivnih emocionalnih doživljaja
- osposobljavanje učenika za ostvarivanje osnovnih ljudskih potreba izvan porodice
- upoznavanje sa novim tehničkim i tehnološkim dostignućima iz oblasti struke koja se izučava u školi
Sadržaji, metode i sredstva kojima se postavljeni ciljevi ostvaruju
- Dobrovoljnost, transparentnost, opravdanost, preciznost planiranja i kvalitet realizacije moraju biti nezaobilazni zahtjevi koje škola mora zadovoljiti u provedbi ekskurzije.
- Oblici odgojno-obrazovnog rada koji su predmet ovog pravilnika realizuju se izvan prostorija škole i zasnovani su na principu dobrovoljnog opredjeljenja učenika odnosno njihovih roditelja/staratelja.
- Ekskurzija je oblik odgojno-obrazovnog rada koji se realizira izvan školskog prostora radi neposrednog proučavanja onih nastavnih sadržaja koji se ne mogu demonstrirati i uspješno tumačiti u učionici. Zasnivaju se na principu dobrovoljnog opredjeljenja učenika odnosno njihovih roditelja/staratelja.
- Ekskurzija se izvode radi stjecanja znanja i vještina iz više nastavnih oblasti kao što su historija, geografija i drugi nastavni predmeti čija je primjena moguća u ovom obliku odgojno-obrazovnog rada, kroz što više posjeta geografskim, historijskim, književnim i kulturno-umjetničkim znamenitostima.
- Odgojno-obrazovna svrha ekskurzije ogleda se u neposrednom zapažanju i potpunom doživljaju stvarnosti i na taj način se stječu dublja i trajnija znanja, te ublažavaju negativne posljedice verbalističke i udžbeničke nastave.
- Ekskurzije odlikuje istraživački karakter i objedinjavanje mnoštva organizacionih i metodičkih radnji.
- Tokom ekskurzije nastavnik usmjerava učeničku pažnju na bitne pojedinosti, objašnjava prisutnu predmetnost, a pred pojedinim spomenicima i eksponatima drži prigodna predavanja. Ovom metodu treba dodati i metode demonstracije, predavanja, opisivanja, objašnjavanja, praktičnih i samostalnih aktivnosti učenika.
Nosioci predviđenih sadržaja i aktivnosti
- Nosioci pripreme, organizacije, realizacije programa i plana su:
- a) direktor škole
- b) razrednik na nivou odjeljenja ili drugi nastavnik koji je najmanje jednu godinu realizovao nastavu u odjeljenju koje se upućuje na određeni oblik odgojno-obrazovnog rada
- c) stručni vođa ekskurzije, odnosno odgovorni nosilac aktivnosti
d)Predstavnici Vijeća roditelja i Vijeća učenika
- e) zaposlenici agencije (kustosi, vodiči i dr.)
- Za redovno praćenje, efikasno provođenje i usvajanje priprema, organizacije i realizacije svih oblika odgojno-obrazovnog rada zadužen je direktor škole.
- Stručnog vođu putovanja(u daljnjem tekstu: vođa putovanja) iz tačke c) stav (1) ovog člana, na prijedlog direktora imenuje Nastavničko vijeće škole, nakon čega direktor donosi poseban akt o imenovanju.
- Vođa putovanja može biti direktor škole, ili se bira iz reda nastavnika koji realizuju nastavne planove i programe, a koji su u vezi s ciljevima, zadacima i sadržajima oblika odgojno-obrazovnog rada, koji su predmet pravilnika, i koji se naročito ističe svojim radom.
Planirani obuhvat učenika
Učenici završnog razreda, odnosno 85 % od ukupnog broja učenika svih odjeljenja škole za koje se organizuje ekskurzija (30 učenika od ukupno njih 35 za 2022/2023. školsku godinu).
Dužina trajanja
Ekskurzija predviđena Godišnjim programom rada može trajati najduže tri (3) radna dana. Predviđene aktivnosti uključujući i prijevoz moraju biti realizovane do 2 h noću.
Planirani putni pravci i planirana destinacija
Ekskurzija učenika osnovnih škola se realizuju u BiH.
Opis prijevoza, ugostiteljskih usluga i drugih usluga
Prijevoz
- Putovanje zauzima značajno mjesto u realizaciji većine oblika odgojno-obrazovnog rada, te je u tom smislu obaveza škole, da prilikom ugovaranja putovanja, obezbijedi uslove za sigurno putovanje učesnika.
- Sigurno putovanje podrazumijeva obavezu Agencije da koristi samo ona prijevozna sredstva u kojima su putnici i prtljag osigurani.
- Pri realizaciji putovanja moraju se koristiti autobusi odgovarajuće starosti, tehnički ispravni i pregledani.
- Zahtjevi u pogledu starosti autobusa su:
– za putovanje izvan BiH moraju se koristiti autobusi koji nisu stariji od 10 godina.
- Zahtjevi u pogledu tehničke ispravnosti autobusa podrazumijevaju obavezu Agencije da osigura, te pravo i obavezu škole da zahtijeva, prije realizacije putovanja, dostavljanje pisanih dokaza o tehničkim pregledima autobusa koji se koriste za putovanje.
- Zahtjevi u pogledu udobnosti (potreban broj sjedišta u autobusu)
- Zahtjevi u pogledu sigurnosti i udobnosti
- Direktor ima obavezu obustave početka putovanja ako nisu ispunjeni svi uslovi u skladu s pravilnikom.
Ugostiteljske i druge usluge
– Ugostiteljske usluge podrazumijevaju usluge pravnih lica u svrhu pružanja usluga prehrane, te pružanja smještaja.
– Učenici ne mogu biti posjetioci objekata i ustanova, te korisnici smještajnih i ugostiteljskih objekata koji u svojim sadržajima nude usluge suprotne načelima i ciljevima odgojno-obrazovnog rada.
– Škola je obavezna, prilikom ugovaranja, zahtijevati od Agencije da osigura postupanje odgovornih lica u smještajnim i ugostiteljskim objektima u smislu zabrane posluživanja alkoholnih pića i drugih opijata učesnicima, te posjete sobama drugih lica koja se ne nalaze na spisku učesnika.
Odredbe o upravljanju rizicima realizacije
Škola je obavezna preventivno postupati preduzimanjem niza sigurnosnih mjera kako bi povećan rizik bio sveden na minimum. Zahtjev da škole, pri organizaciji i realizaciji ekskurzije postupaju sa povećanom pažnjom, prema pravilima struke i običajima ogleda se, između ostalog, i u obavezi škole da osigura zaštitu najboljeg interesa učenika, da vodi brigu ka očuvanju njegovog fizičkog i mentalnog zdravlja te bezbjednosti, kroz poduzimanje sigurnosnih mjera i upravljanje rizicima u postupku organizacije i realizacije ekskurzije.
Bitna karakteristika ekskurzije je u tome da se realizuje izvan školskih prostora i da je uspješnost njezine realizacije uslovljena mnogim faktorima objektivne i subjektivne naravi, među kojima dominantnu ulogu imaju bezbjednosni aspekti putovanja.
Obaveza škole je da pored vođe putovanja, odredi i po jednog pratioca zaposlenika škole na svakih najmanje 15, a najviše 20 učenika.
Obaveza škole i Agencije je da osiguraju visok kvalitet usluga prijevoza, smještaja, ishrane, te drugih usluga u sklopu turističkog paket/aranžmana.
Obaveza je da se svim učenicima ugovori putničko i zdravstveno osiguranje.
Planirana cijena usluga odnosno finansijski okvir
Direktor je obavezan zaključiti ugovor sa Agencijom-najboljim ponuđačem u ime i za račun učenika odnosno njihovih roditelja, koji obavezno sadrži sljedeće:
- a) Pojedinačnu i ukupnu cijenu. Okvirna cijena planirane destinacije na osnovu do sada prikupljenih ponuda iznosi od 350,00 KM do 450,00 KM
- b) Način plaćanja (broj rata, avans)
- c) Uslovi zadržavanja iznosa avansa
- d) Broj turističkih vodiča, animatora
- e) Podatke o zdravstvenom i putničkom osiguranju
- f) Podatke o prijevoznim sredstvima, turističkim, ugostiteljskim i dr. uslugama
- g) Podatke o broju gratis putovanja
- h) Podatke o mjestu realizacije sa rutom putovanja
Tehnička organizacija :
– Odabir najpovoljnije ponude shodno Zakonom o javnim nabavkama
– Formiranje Komisije za odabir Agencije koja će pružiti tehničku podršku
– Program i uslovi putovanja
– Usaglašavanje programa putovanja sa Zakonom o turističkoj djelatnosti
– Potpuna uključenost i obaviještenost roditelja
– Vremenski okvir (polazak, dolazak, boravak, povratak)
– Vremenski okvir odgovornosti nosioca aktivnosti, Agencije i zaposlenika škole
– Organizacija i uslovi smještaja, te kvaliteta vozila
– Prikupljanje dokumentacije potrebne za putovanje
– Poduzimanje sigurnosnih mjera i upravljanje rizicima u postupku realizacije
– Pismene saglasnosti roditelja
Način finansiranja po kategorijama učesnika
Sredstva za finansiranje dijele se na:
- a) sredstva koja obezbjeđuju roditelji za finansiranje učešća učenika. Roditelji obezbjeđuju sredstva za finansiranje učešća svoje djece/učenika, koja podrazumijevaju sve troškove neophodne za učešće u neobaveznim oblicima ekskurzije, kao i troškove koji podrazumijevaju naknadu štete prouzrokovane nemarnim ponašanjem učenika.
- b) Osigurana donacijom pravnih i fizičkih lica.
- c) Stečena kao nagrada za društveno koristan rad, gratis putovanja koja nudi Agencija i eventualna sredstva koriste se za učešće učenika čiji roditelji nisu u stanju snositi troškove, a posebno za učenike djecu šehida, poginulih boraca i invalida rata.
Broj: 07-1-203/23
Sarajevo, 22.02.2023. godine
Predsjedavajući Nastavničkog vijeća
Mr. Edin Đedović
